CHUYỆN VỀ CHIẾC XE TĂNG
Ở TƯỢNG ĐÀI CHIẾN THẮNG THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT
Nguyễn Đình Thi
Nếu có dịp đến thành phố Buôn Ma Thuột bạn sẽ thấy ở ngã 6 có một tượng đài , trên tượng đài là một chiếc xe tăng T54 do Liên Xô sản xuất , mang số hiệu 980 . Đây là chiếc xe tăng của đại đội 9 - Trung đoàn xe tăng 273 - Quân đoàn 3 , do đại đội trưởng Đoàn Sinh Hưởng chỉ huy đã cùng bộ binh Tiểu đoàn 4 - Trung đoàn 24 - Sư đoàn 10 đánh chiếm Sở chỉ huy Sư đoàn 23 địch ở thị xã Buôn Ma Thuột ngày 10 và 11/3/1975 .Về chiến công của chiếc xe tăng 980 trong trận đánh Buôn Ma Thuột , Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng - nguyên Đại đội trưởng đại đội 9 xe tăng , nguyên Tư lệnh binh chủng tăng , thiết giáp , nguyên Tư lệnh Quân khu 4 , Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân , người trực tiếp chỉ huy chiếc xe tăng 980 kể như sau : Sáng 10/3/1975 , khi tấn công vào Buôn Ma Thuột , xe tăng 980 đi ở thê đội 2 , khi đến gần cửa mở thì xe tăng đi đầu bị xa lầy , không lên được . Xe tăng 980 từ phía sau lập tức lách sang bên , vượt lên tấn công . Lúc này tại cửa mở của Tiểu đoàn bộ binh 4 , hỏa lực địch bắn ra xối xả . Rất nhiều cán bộ , chiến sỹ hy sinh và bị thương nằm la liệt ở cửa mở . Xe 980 lúc này cũng dính một quả đạn của địch chui vào nòng pháo làm pháo thủ số 2 - Nông Văn Vĩnh bị thương nặng mất hẳn một cánh tay , trên xe lúc này chỉ còn 3 người , gồm pháo thủ số 1- Phan Lạc Vinh , lái xe Mai Đình Mỹ và đại đội trưởng Đoàn Sinh Hưởng . Bất chấp nguy hiểm , xe 980 lao vào giữa làn đạn địch tấn công , tiêu diệt nhiều cụm hỏa lực địch , hỗ trợ bộ binh Tiểu đoàn 4 đánh chiếm cửa mở . Sau khi bộ binh Tiểu đoàn 4 chiếm được cửa mở , xe tăng 980 lại dẫn đầu đội hình đánh phát triển vào bên trong . Mục tiêu tấn công của Tiểu đoàn 4 - Trung đoàn 24 và xe tăng Tiểu đoàn 3 là Sở chỉ huy Sư đoàn 23 - Cơ quan chỉ huy đầu não của địch ở Buôn Ma Thuột và Nam Tây Nguyên nên địch tập trung phòng thủ ở đây rất kiên cố . Lô cốt , công sự , hàng rào được chúng dựng lên dày đặc , kéo dài tới hơn 1km suốt từ đầu kho Mai Hắc Đế vào tới Sở chỉ huy Sư 23. Không nao núng , xe tăng 980 vẫn kiên cường chiến đấu , bắn cháy 1 xe M113 và diệt nhiều lô cốt , ụ súng của địch , hỗ trợ bộ binh đánh chiếm khu gia binh , khu Quân y và khu truyền tin . Sáng 11/3 , địch dùng cả máy bay ném bom vào đội hình tấn công của bộ binh và xe tăng . Xe tăng 980 vừa dùng hỏa lực tiêu diệt quân địch ở mặt đất , vừa dùng súng máy 12,7ly bắn trả máy bay địch . 10 giờ 20 phút ngày 11/3 , sau khi tiêu diệt các ổ hỏa lực địch ở 2 bên đường và khu Bộ tham mưu , bắn cháy 1 xe M113 ở phía trước cổng Sở chỉ huy Sư đoàn 23 , xe tăng 980 là chiếc xe tăng đầu tiên cùng bộ binh Tiểu đoàn 4 - Trung đoàn 24 xông vào đánh chiếm và làm chủ Sở chỉ huy Sư đoàn 23 Ngụy , sau đó tiếp tục cùng bộ binh đánh phát triển , chiếm tiếp ngã 5 rồi ngã 6 . Chiến công tiêu diệt Sở chỉ huy Sư đoàn 23 của Tiểu đoàn 3 xe tăng , trong đó có xe tăng 980 đã góp phần giải phóng hoàn toàn thị xã Buôn Ma Thuột .
Để ghi nhớ chiến công của quân và dân ta trong trận Buôn Ma Thuột lịch sử , đặc biệt là vai trò của xe tăng trong trận đánh này . Sau ngày giải phóng chính quyền tỉnh Đắc Lắc quyết định xây dựng ở khu vực ngã 6 , khu trung tâm nhất của thành phố Buôn Ma Thuột tượng đài CHIẾN THĂNG . Trên tượng đài này lúc đầu là một chiếc xe tăng T34 mang số hiệu 945 ( là ngày ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà tháng 9 năm 1945 ) . Sau khi tượng đài được dựng lên có nhiều ý kiến phản hồi chưa đồng thuận về việc chọn chiếc xe tăng T34 và số hiệu 945 vì trong trận Buôn Ma Thuột ta không dùng xe tăng T34 mà dùng xe tăng T54 . Còn số hiệu 945 cũng chưa phù hợp , nên chọn số hiệu 980 là số hiệu chiếc xe tăng T54 đầu tiên có mặt tại Sở chỉ huy Sư đoàn 23 và ngã 6 trong trận đánh Buôn Ma Thuột ngày 11/3/1975 . Tiếp thu ý kiến phản hồi của nhân dân và các nhà nghiên cứu lịch sử . Năm 1997 , chính quyền tỉnh Đắc Lắc quyết định sửa đổi , thay chiếc xe tăng trên tượng đài từ xe tăng T34 thành xe tăng T54 và số hiệu xe từ số 945 thành số 980 . 980 chính là số hiệu chiếc xe tăng do đại đội trưởng đại đội 9 - Đoàn Sinh Hưởng chỉ huy cùng tác giả bài viết này đã có mặt tại Sở chỉ huy Sư đoàn 23 sáng ngày 11/3/1975 . Giờ đây khu tượng đài này trở thành điểm tham quan của du khách . Hàng ngày tại khu vực tượng đài có rất đông người dân và du khách tới đây tham quan . Ai cũng ngưỡng mộ và cảm phục tinh thần chiến đấu quả cảm của tập thể chiếc xe tăng Anh hùng này
