KỶ NIỆM 45 NĂM CHIẾN THẮNG TÂY NGUYÊN
NHỮNG NGÀY KHỞI THẢO KẾ HOẠCH CHIẾN DỊCH TÂY NGUYÊN NĂM 1975
Thiếu tướng Giáo sư, tiến sỹ - Huỳnh Nghĩ,
Nguyên Chủ nhiệm pháo phòng không Mặt trận Tây Nguyên
Sắp tới chúng ta sẽ kỷ niệm 45 năm chiến thắng Tây Nguyên lịch sử. Trong tôi rộn ràng ôn nhớ cuộc đời 45 năm quân ngũ ( 1945 - 1990 ) chiến trận, gian khó, thanh bạch, vẫn còn tỉnh táo được hưởng tự hào vinh quang của ngày hôm nay lại càng tưởng nhớ những người đồng đội đã vĩnh biệt cuộc đời về nơi thiên cổ. 45 năm quân ngũ đã đọng lại trong tôi biết bao nhiêu "Kỷ niệm nhớ đời".
Tôi muốn ghi lại những ấn tượng sâu sắc còn nhớ những ngày khởi thảo kế hoạch chiến dịch Tây Nguyên trong một tổ tham mưu chiến dịch phòng không.
Trung tuần tháng 12/1974 ,Tây Nguyên đã chuyển vào mùa khô. Bộ phận tiền phương cơ quan Bộ Tư lệnh được chuyển bằng ôtô là một dấu hiệu mới - Được cơ giới hóa vừa đi, vừa đẩy, chúng tôi cũng vượt được chặng đường hơn 300km tới Đắc Lắc. Trước đây mỗi lần đi chiến dịch cơ quan Bộ Tư lệnh phải gùi thồ lôi thôi , lếch thếch khổ biết mấy.
Sở chỉ huy chiến dịch tạm trú chân ở vạt rừng bên suối nhánh rừng Đắc Dăm tây Bản Đôn . Trợ lý các ngành vừa dựng lán vừa làm kế hoạch tác chiến Xuân 1975. Hơn một tháng vừa trinh sát chiến trường vừa lập kế hoạch tiêu diệt Đức Lập. Thuần Mẫn , Thị xã Gia Nghĩa, nếu có thời cơ sẽ đánh "Mục tiêu A" (Buôn Mê Thuột). Toàn bộ các cơ quan dốc sức dành cho Chiến dịch 275 (Tháng 2/1975). Bộ phận nào cũng hối hả làm ngày đêm liên tục, nhịp độ sát Tết Nguyên Đán Ất Mão sôi động , căng thẳng.
Tư lệnh mặt trận Tây Nguyên Vũ Lăng, người vừa thay tướng Hoàng Minh Thảo, trực tiếp chỉ đạo chuẩn bị chiến trường dẫn 1 đoàn “Tiền nhập” Nậm Lia , Đức Lập trở về cùng lúc có lệnh bổ sung “Trinh sát mục tiêu A”.( mục tiêu Buôn Ma Thuột )
Kế hoạch thời gian đã bố trí xít xao chuẩn bị cho ngày N khoảng 20 - 25 tháng 2/1975 nổ súng sau Tết 10 - 15 ngày. Đã tính từng ngày từng giờ, tổ chức mạng nắm được điều hành kế hoạch nghi binh - Đưa lực lượng vào tập kết đúng thời điểm có "lệnh" mới bổ sung. Quàng chân lên cổ - liệu có kịp không? Cơ quan tham mưu chiến dịch mà bản đồ Buôn Mê Thuột rất ít, mỗi binh chủng chỉ có một bộ bản đồ, toàn châu đầu vào nhau tô trên tờ giấy bóng mờ. Đơn vị lại càng ít hơn.
Một loạt vấn đề mới được đề ra - các cơ quan cắm đầu, cắm cổ làm lại từ đầu. Trước mắt phải làm một số việc tức thì, theo kế hoạch mới - hạn chế được những vấn đề lớn không ngược với quyết tâm của trên- guồng máy của các cơ quan Bộ tư lệnh được tăng cường nhưng khối công việc lớn ập tới. Mục tiêu A là trận tiến công then chốt có tính quyết định. Cơ quan tham mưu tập trung lập phương án mới - điều chỉnh lực lượng. Nhiều vấn đề hiểu chưa nổi...
Những buổi thảo luận ở cấp Tư lệnh rất căng thẳng. Nhiều ý kiến đối chọi nhau. Chủ nhiệm các binh chủng được tham dự thảo luận - phương án cách đánh không được rời Sở chỉ huy Trung tâm nhưng cũng chọn thời cơ “Trốn” nhanh về cơ quan rỉ tai “trợ lý” “chớp cháo” làm những việc cần thiết nhất phục vụ phương án mới.
Những ngày giáp Tết, tình hình địch đang có nhiều chuyển động. Có tin lực lượng không quân ngụy tập trung tới 3 sư đoàn nhằm đánh chặn đối phương từ trên các tuyến đường chiến lược, chiến dịch. Những tin từ các hướng chiến dịch báo cáo tình hình thực tế chiến trường được đặt ra tổng hợp thành các giả định. Những câu hỏi thực sự là căng thẳng hồi hộp. Đoàn cán bộ miền Nam (B2) tới phổ biến kinh nghiệm Phước Long rất bổ ích. Bổ xung kế hoạch nghi binh. Riêng về tham mưu phòng không được cởi lòng cởi dạ với lệnh cho phép triển khai một số đơn vị 37 ly , 23 ly ,14,5 ly , 12.7 ly theo trục đường 14B (trục đường công binh đang khai thông tới miền Đông Nam Bộ). Cao xạ được khai hỏa là niềm vinh dự cho các đơn vị lập công đón Xuân. Điều sung sướng nhất là được chủ động bắn diệt bọn giặc lái đang làm chủ trên không. Trước 6 tuần trực thăng hạ cánh đưa bọn biệt kích xuống phá ống dầu. Để giữ bí mật - cao xạ không được nổ súng - 6 chiếc bay đến lại bay đi trong tầm súng lính cao xạ còn ấm ức bắn “câm”. Máy bay trinh sát lượn vòng ngang vòng dọc trên đầu mà các trận địa cao xạ phải quay gục nòng súng, nơm nớp lo bị "nó" xịt đạn khói chỉ “mồi”cho bọn máy bay chiến đấu thì tình huống sẽ diễn ra như thế nào đây? Tư lệnh Vũ Lăng và Tổng tham mưu phó Lê Ngọc Hiền lệnh cho các lực lượng cao xạ trên tuyến đường chiến lược 559 phải tích cực đánh diệt không quân ngụy trên các địa bàn Kon Tum, Pleiku, Gia Nghĩa, Bù Gia Mập, thu hút nghi binh địch đồng thời bảo vệ chân hàng trên địa bàn Đắc Lắc phải loại bỏ máy bay trinh sát. Như vậy là tham mưu phòng không phải có mưu chọn tình huống có lệnh xạ kích đánh đêm ngày cho từng đơn vị cụ thể, cao xạ phải đánh tiêu diệt máy bay bảo vệ giao thông, bảo vệ chân hàng mà không được để kẻ địch phát hiện ra ý đồ chiến dịch.
Ngày lại tiếp đêm, nhiều đêm thức trắng, Tư lệnh uống nhiều hơn ăn ròng rã đã nhiều ngày - cán bộ đầu ngành binh chủng cũng không được rời Sở chỉ huy . Tư lệnh trắng đêm, Thủ trưởng tham mưu không bố trí được cho cán bộ thuộc quyền có giờ ngả lưng. Nhìn Tư lệnh mà thương. Hàm râu quai nón chưa cạo được - cặp kính trắng nhấc lên đặt xuống che đôi má tọp hẳn đi. Khi nghiên cứu một vấn đề - Tư lệnh đều nêu những câu hỏi chọn lọc. Yêu cầu trả lời có chính kiến xác đáng “Làm thế nào”, “được không”, “bao giờ xong”. Sau khi nêu kiến nghị thường gặp Tư lệnh lật ngược kiểm tra cấp dưới suy nghĩ có chín chắn không, khi Tư lệnh chấp thuận, cấp dưới phải đề ra biện pháp thực hiện - có báo cáo kết quả vào giờ giao ban.
Nhìn bề ngoài vốn dĩ Tướng Lăng đã nghiêm nghị, tác phong làm việc nhanh gọn chính xác - giao việc rất ngắn gọn. Cặp kính nhìn thẳng vào người báo cáo. Nếu yếu bóng vía thì nghĩ một đằng trả lời một nẻo. Tướng quân “truy đến cùng”. Sau mỗi việc hoàn thành có kết quả thái độ cởi mở dễ gần - có thưởng – “1 điếu thuốc không cán”.
Thấy Tư lệnh vặn hỏi nhiều lần đúng là Tư lệnh cũng gay cấn - có lần Tướng quân gắt - tôi đứng im - không trả lời kịp - Tướng quân nổi xung nhưng khi tạm nghĩ, Tướng quân gọi lại “cười xòa” “Tao đã nóng mà cậu cũng bướng” - bật lửa mời châm thuốc. Thầy trò lại thoải mái,. Những ý vặn hỏi của Tư lệnh làm cho chúng tôi cũng phát hiện được suy nghĩ của cấp trên, tiến hành công việc chín chắn hơn, dự kiến được việc trước sau, hợp đồng chặt chẽ hơn.
Hiểu được cá tính của Tư lệnh, cán bộ cơ quan tham mưu nhiều khi thấy thích thú: Những lần bị phạt "pê-nan-ty" cũng làm cho cánh trợ lý chúng tôi sáng mắt sáng lòng. Mệnh lệnh dứt khoát, ý kiến rõ ràng, học tập được phương pháp suy nghĩ. Khi đặt vấn đề hỏi phải có suy nghĩ ngược xuôi. Phải lập luận chính kiến rõ ràng. Chính kiến kèm theo biện pháp thực hiện đến nơi đến chôn, chúa ghét hiện tượng bảo đâu làm đấy - chỉ dựa vào ý kiến trên, làm việc lấy lòng thượng cấp mà hiệu xuất kém, mọi công việc phải nghiêm túc.
Tôi được quen biết Tư lệnh thời Người làm Tham mưu trưởng Đại đoàn 316 sau chiến dịch Điện Biên Phủ. Lúc đó tôi là cán bộ tiểu đoàn bậc phó Tiểu đoàn pháo cao xạ 14 , Đại Đoàn 316, trên điều về làm trợ lý cao xạ đúng vào lúc vợ chồng anh Vũ Lăng + chị Hoa sinh cháu đầu lòng. Chị Hoa là cán bộ quân y của Đại Đoàn nên được đến chung sống với chồng tại bản doanh. Trong túp lều lợp rạ. Chúng tôi rủ nhau ra bìa rừng hái rau “thài lài: mà "đức ông" chưa biết hoa lá giúp chị tăng sữa cho cháu - gọi là chi viện cho tham mưu trưởng săn sóc vợ đẻ. Dưới mái tranh ôm ấp hai trái tim vàng còn ghi nhận nhiều giai thoại tình cảm của cấp trên với mấy trợ lý tham mưu có gắn chút thành phần "tạch tạch sè" (tiểu tư sản)...
( còn nữa, mời các bạn đọc số tiếp theo )
Tôi muốn ghi lại những ấn tượng sâu sắc còn nhớ những ngày khởi thảo kế hoạch chiến dịch Tây Nguyên trong một tổ tham mưu chiến dịch phòng không.
Trung tuần tháng 12/1974 ,Tây Nguyên đã chuyển vào mùa khô. Bộ phận tiền phương cơ quan Bộ Tư lệnh được chuyển bằng ôtô là một dấu hiệu mới - Được cơ giới hóa vừa đi, vừa đẩy, chúng tôi cũng vượt được chặng đường hơn 300km tới Đắc Lắc. Trước đây mỗi lần đi chiến dịch cơ quan Bộ Tư lệnh phải gùi thồ lôi thôi , lếch thếch khổ biết mấy.
Sở chỉ huy chiến dịch tạm trú chân ở vạt rừng bên suối nhánh rừng Đắc Dăm tây Bản Đôn . Trợ lý các ngành vừa dựng lán vừa làm kế hoạch tác chiến Xuân 1975. Hơn một tháng vừa trinh sát chiến trường vừa lập kế hoạch tiêu diệt Đức Lập. Thuần Mẫn , Thị xã Gia Nghĩa, nếu có thời cơ sẽ đánh "Mục tiêu A" (Buôn Mê Thuột). Toàn bộ các cơ quan dốc sức dành cho Chiến dịch 275 (Tháng 2/1975). Bộ phận nào cũng hối hả làm ngày đêm liên tục, nhịp độ sát Tết Nguyên Đán Ất Mão sôi động , căng thẳng.
Tư lệnh mặt trận Tây Nguyên Vũ Lăng, người vừa thay tướng Hoàng Minh Thảo, trực tiếp chỉ đạo chuẩn bị chiến trường dẫn 1 đoàn “Tiền nhập” Nậm Lia , Đức Lập trở về cùng lúc có lệnh bổ sung “Trinh sát mục tiêu A”.( mục tiêu Buôn Ma Thuột )
Kế hoạch thời gian đã bố trí xít xao chuẩn bị cho ngày N khoảng 20 - 25 tháng 2/1975 nổ súng sau Tết 10 - 15 ngày. Đã tính từng ngày từng giờ, tổ chức mạng nắm được điều hành kế hoạch nghi binh - Đưa lực lượng vào tập kết đúng thời điểm có "lệnh" mới bổ sung. Quàng chân lên cổ - liệu có kịp không? Cơ quan tham mưu chiến dịch mà bản đồ Buôn Mê Thuột rất ít, mỗi binh chủng chỉ có một bộ bản đồ, toàn châu đầu vào nhau tô trên tờ giấy bóng mờ. Đơn vị lại càng ít hơn.
Một loạt vấn đề mới được đề ra - các cơ quan cắm đầu, cắm cổ làm lại từ đầu. Trước mắt phải làm một số việc tức thì, theo kế hoạch mới - hạn chế được những vấn đề lớn không ngược với quyết tâm của trên- guồng máy của các cơ quan Bộ tư lệnh được tăng cường nhưng khối công việc lớn ập tới. Mục tiêu A là trận tiến công then chốt có tính quyết định. Cơ quan tham mưu tập trung lập phương án mới - điều chỉnh lực lượng. Nhiều vấn đề hiểu chưa nổi...
Những buổi thảo luận ở cấp Tư lệnh rất căng thẳng. Nhiều ý kiến đối chọi nhau. Chủ nhiệm các binh chủng được tham dự thảo luận - phương án cách đánh không được rời Sở chỉ huy Trung tâm nhưng cũng chọn thời cơ “Trốn” nhanh về cơ quan rỉ tai “trợ lý” “chớp cháo” làm những việc cần thiết nhất phục vụ phương án mới.
Những ngày giáp Tết, tình hình địch đang có nhiều chuyển động. Có tin lực lượng không quân ngụy tập trung tới 3 sư đoàn nhằm đánh chặn đối phương từ trên các tuyến đường chiến lược, chiến dịch. Những tin từ các hướng chiến dịch báo cáo tình hình thực tế chiến trường được đặt ra tổng hợp thành các giả định. Những câu hỏi thực sự là căng thẳng hồi hộp. Đoàn cán bộ miền Nam (B2) tới phổ biến kinh nghiệm Phước Long rất bổ ích. Bổ xung kế hoạch nghi binh. Riêng về tham mưu phòng không được cởi lòng cởi dạ với lệnh cho phép triển khai một số đơn vị 37 ly , 23 ly ,14,5 ly , 12.7 ly theo trục đường 14B (trục đường công binh đang khai thông tới miền Đông Nam Bộ). Cao xạ được khai hỏa là niềm vinh dự cho các đơn vị lập công đón Xuân. Điều sung sướng nhất là được chủ động bắn diệt bọn giặc lái đang làm chủ trên không. Trước 6 tuần trực thăng hạ cánh đưa bọn biệt kích xuống phá ống dầu. Để giữ bí mật - cao xạ không được nổ súng - 6 chiếc bay đến lại bay đi trong tầm súng lính cao xạ còn ấm ức bắn “câm”. Máy bay trinh sát lượn vòng ngang vòng dọc trên đầu mà các trận địa cao xạ phải quay gục nòng súng, nơm nớp lo bị "nó" xịt đạn khói chỉ “mồi”cho bọn máy bay chiến đấu thì tình huống sẽ diễn ra như thế nào đây? Tư lệnh Vũ Lăng và Tổng tham mưu phó Lê Ngọc Hiền lệnh cho các lực lượng cao xạ trên tuyến đường chiến lược 559 phải tích cực đánh diệt không quân ngụy trên các địa bàn Kon Tum, Pleiku, Gia Nghĩa, Bù Gia Mập, thu hút nghi binh địch đồng thời bảo vệ chân hàng trên địa bàn Đắc Lắc phải loại bỏ máy bay trinh sát. Như vậy là tham mưu phòng không phải có mưu chọn tình huống có lệnh xạ kích đánh đêm ngày cho từng đơn vị cụ thể, cao xạ phải đánh tiêu diệt máy bay bảo vệ giao thông, bảo vệ chân hàng mà không được để kẻ địch phát hiện ra ý đồ chiến dịch.
Ngày lại tiếp đêm, nhiều đêm thức trắng, Tư lệnh uống nhiều hơn ăn ròng rã đã nhiều ngày - cán bộ đầu ngành binh chủng cũng không được rời Sở chỉ huy . Tư lệnh trắng đêm, Thủ trưởng tham mưu không bố trí được cho cán bộ thuộc quyền có giờ ngả lưng. Nhìn Tư lệnh mà thương. Hàm râu quai nón chưa cạo được - cặp kính trắng nhấc lên đặt xuống che đôi má tọp hẳn đi. Khi nghiên cứu một vấn đề - Tư lệnh đều nêu những câu hỏi chọn lọc. Yêu cầu trả lời có chính kiến xác đáng “Làm thế nào”, “được không”, “bao giờ xong”. Sau khi nêu kiến nghị thường gặp Tư lệnh lật ngược kiểm tra cấp dưới suy nghĩ có chín chắn không, khi Tư lệnh chấp thuận, cấp dưới phải đề ra biện pháp thực hiện - có báo cáo kết quả vào giờ giao ban.
Nhìn bề ngoài vốn dĩ Tướng Lăng đã nghiêm nghị, tác phong làm việc nhanh gọn chính xác - giao việc rất ngắn gọn. Cặp kính nhìn thẳng vào người báo cáo. Nếu yếu bóng vía thì nghĩ một đằng trả lời một nẻo. Tướng quân “truy đến cùng”. Sau mỗi việc hoàn thành có kết quả thái độ cởi mở dễ gần - có thưởng – “1 điếu thuốc không cán”.
Thấy Tư lệnh vặn hỏi nhiều lần đúng là Tư lệnh cũng gay cấn - có lần Tướng quân gắt - tôi đứng im - không trả lời kịp - Tướng quân nổi xung nhưng khi tạm nghĩ, Tướng quân gọi lại “cười xòa” “Tao đã nóng mà cậu cũng bướng” - bật lửa mời châm thuốc. Thầy trò lại thoải mái,. Những ý vặn hỏi của Tư lệnh làm cho chúng tôi cũng phát hiện được suy nghĩ của cấp trên, tiến hành công việc chín chắn hơn, dự kiến được việc trước sau, hợp đồng chặt chẽ hơn.
Hiểu được cá tính của Tư lệnh, cán bộ cơ quan tham mưu nhiều khi thấy thích thú: Những lần bị phạt "pê-nan-ty" cũng làm cho cánh trợ lý chúng tôi sáng mắt sáng lòng. Mệnh lệnh dứt khoát, ý kiến rõ ràng, học tập được phương pháp suy nghĩ. Khi đặt vấn đề hỏi phải có suy nghĩ ngược xuôi. Phải lập luận chính kiến rõ ràng. Chính kiến kèm theo biện pháp thực hiện đến nơi đến chôn, chúa ghét hiện tượng bảo đâu làm đấy - chỉ dựa vào ý kiến trên, làm việc lấy lòng thượng cấp mà hiệu xuất kém, mọi công việc phải nghiêm túc.
Tôi được quen biết Tư lệnh thời Người làm Tham mưu trưởng Đại đoàn 316 sau chiến dịch Điện Biên Phủ. Lúc đó tôi là cán bộ tiểu đoàn bậc phó Tiểu đoàn pháo cao xạ 14 , Đại Đoàn 316, trên điều về làm trợ lý cao xạ đúng vào lúc vợ chồng anh Vũ Lăng + chị Hoa sinh cháu đầu lòng. Chị Hoa là cán bộ quân y của Đại Đoàn nên được đến chung sống với chồng tại bản doanh. Trong túp lều lợp rạ. Chúng tôi rủ nhau ra bìa rừng hái rau “thài lài: mà "đức ông" chưa biết hoa lá giúp chị tăng sữa cho cháu - gọi là chi viện cho tham mưu trưởng săn sóc vợ đẻ. Dưới mái tranh ôm ấp hai trái tim vàng còn ghi nhận nhiều giai thoại tình cảm của cấp trên với mấy trợ lý tham mưu có gắn chút thành phần "tạch tạch sè" (tiểu tư sản)...
( còn nữa, mời các bạn đọc số tiếp theo )
