rong những năm vừa qua Lính Tây Nguyên chúng ta hầu như không ai không biết đến cái tên Lê Mạnh Hải - một cựu chiến binh của Sư đoàn 320. Anh đã đóng góp rất nhiều công sức và tiền cho hoạt động tình nghĩa. Thời gian gần đây anh bị trọng bệnh nhưng không vì thế mà làm giảm đi các hoạt động nghĩa tình của anh. Trang Lính Tây Nguyên hôm nay xin giới thiệu với bạn đọc tấm gương Cựu chiến binh Lê Mạnh Hải qua bài viết của nhà văn Nguyễn Trọng Luân
LÊ MẠNH HẢI.
tấm gương sáng của cựu chiến binh Sư đoàn 320
Nguyễn Trọng Luân
Trong cuộc gặp mặt sư đoàn ở BTL Thủ đô hồi năm 2018 tôi hỏi một đồng đội ở tiểu đoàn xe của sư đoàn. Ngày xưa anh ở đoàn xe trên sư đoàn anh có biết anh Hải Nghệ An không? Anh ấy cười rất tươi và nói ngay, ông ấy tài giỏi cái gì cũng làm được ai mà chả biết. Một lần vào nhà truyền thống sư đoàn 320 ở Tây nguyên có một hiện vật từ thời chống Mỹ đề “ máy phát tia lửa điện do chiến sĩ Lê Mạnh Hải sáng tao.”
Năm 2008 đoàn chúng tôi đi cùng trung tướng Khuất Duy Tiến vào Nghệ An. Chuyến đi ấy mục đích thăm anh em ccb và phát động họ viết bài cho cuốn sách "60 năm tình nghĩa thủy chung" của BLL Sư đoàn dồng thời động viên anh em đóng góp tiền để làm cuốn sách đó. Lê Mạnh Hải thay mặt anh em CCB Nghệ An Hà Tĩnh nhận lời động viên hội viên viết bài và ủng hộ 70 triệu đồng. Lần ấy Lê Mạnh Hải đón tiếp đoàn chu đáo ấm áp và cuộc họp mặt diễn ra ở Cửa Lò thật là thân tình.
Hôm sau trên đường về, nhà văn Khuất Quang Thụy bảo tôi, thế là yên tâm không còn lo gì nữa cứ chuyên tâm mà viết thôi. Nhưng anh em tôi vui là thế hoan hỉ là vậy mà có biết đâu đúng lúc ấy gia đình Hải đang gặp hoạn nạn. Vợ Hải vừa bị tai nạn giao thông nằm viện mấy tháng trời. Doanh nghiệp làm ăn không suôn sẻ, mà Hải vẫn vui như không có gì xảy ra. Anh đi vay tiền để gửi ủng hộ BLL Sư đoàn trước đã rồi tính sau.
Sau này Hải nói với tôi. “ Lúc ấy tài khỏan của tôi không còn một đồng. Tôi chạy vạy nuôi công nhân và cầm cự để phục hồi sản xuất bạc cả đầu. Nhưng với sư đoàn, tình cảm của tôi khó nói lắm , tình yêu trai gái hay bạn bè thì dễ nói chỉ có tình đồng đội thì không thể cắt nghĩa được. Tình yêu người lính không thể nói bằng lời, không thể đo bằng tiền hay cấp chức. Trong con người tôi dành cho phần đời nghĩa tình chiến đấu của mình lớn hơn cả. Tôi yêu hết lòng với đồng đội và mà cũng ghét hết mức với người cơ hội không chân tình, không minh bạch”
Trước khi vào bộ đội năm 1971 Lê Mạnh Hải đã tham gia chiến đấu rồi. Khi còn là học sinh anh đã xung vào dân quân bắn tàu bay Mỹ ở thành phố Vinh và đã được khen thưởng. Vào chiến trường, đúng lúc chiến dịch xuân hè 1972 ác liệt ở Kon Tum. Tuy ở tiểu đoàn vận tải nhưng anh rất say chiến đấu. Anh từng có mặt những ngày ác liệt trên 1049, từng một mình nổ súng đánh bọn thám báo lùng sục vào kho vũ khí của ta khi anh làm chiến sĩ coi kho của sư đoàn.
Thiếu tướng Nguyễn Duy Khâm từng nhận xét rằng : “ Lê Mạnh Hải có thể ví là con dao pha, khi là chiến sĩ vận tải dũng cảm khiêng cáng thương binh, khi làm thủ kho cấp vật tư vũ khí cho bộ đội ở chân điểm cao 1049 chiến đấu với thám báo biệt kích địch đảm bảo an toàn kho tàng, cấp phát kịp thời đầy đủ đạn dược cho bộ đội. Khi làm thợ sửa chữa vũ khí thì thông minh sáng tạo, sửa chữa được cả ô tô, gò hàn chế tạo những vật dụng sinh hoạt và cả dụng cụ phục vụ chiến đấu…. anh cùng với vợ đã ủng hộ đóng góp vào những hoạt động của ccb sư đoàn và đóng góp đúc quả chuông cho nhà tưởng niệm liệt sĩ sư đoàn tại Pờ lây cu... “
Kể ra thì nhiều lắm những đóng góp của gia đình anh với đồng đội 320 Nghệ An Hà Tĩnh nói riêng và cả BLL sư đoàn nói chung. Điều lớn lao hơn là ở chỗ, anh chính là linh hồn của tập thể cựu chiến binh nơi đây. Anh là trung tâm đoàn kết, là ngọn cờ quy tụ tình cảm yêu thương gắn bó của những người lính năm xưa nơi xứ Nghệ. Anh lôi kéo những người lính trở về đời thường xích lại với nhau. Lê Mạnh Hải đến hầu khắp các huyện có ccb 320 và chia sẻ động viên với những người lính còn khốn khó. Người ta cần anh ở lúc anh động viên, anh chỉ ra cách làm ăn cho đồng đội mình. Người ta đến với anh lúc vui cũng như lúc buồn. Lê Mạnh Hải luôn là chỗ dựa tin tưởng về nghĩa tình đồng đội đối với mỗi cựu chiến binh Nghệ An Hà Tĩnh.
Tôi chứng kiến từ những ngày đầu đầy khó khăn trong việc tổ chức xây dựng bia chiến tích trên chiến trường cũ. Để có được những nhà bia trang nghiêm xứng với tầm vóc ở Tây Nguyên hay ở Củ Chi, BLL bạn chiến đấu sư đoàn phải vượt qua nhiều trắc trở vướng víu. Thủ tục pháp lí, thủ tục tiến hành xây dựng, tài chính ra sao? An toàn lao động thế nào? Hàng chục cuộc họp, hàng chục chuyến đi vào Nam ra Bắc của những ccb già, tất cả tuổi bảy tám mươi. Trong tất cả sự vượt lên khó khăn ấy phải nói công lao của Lê Mạnh Hải thật đáng kể đáng khâm phục.
Tôi không muốn kể số tiền mà Hải đã đóng góp vào với BLL sư đoàn để xây dựng các nhà tưởng niệm liệt sĩ. Điều này sẽ có ở một mục trang trọng riêng. Tất cả những nhà bia liệt sĩ mà BLL sư đoàn 320 làm nên không phải là hình thức “xã hội hóa” . Không xin tiền bất kì nơi nào, không có quyên góp kiểu từ thiện, mà là tiền đóng góp của các ccb và Hải là người tiêu biểu. Tôi chỉ nói những chuyến đi xa nhà của Hải trong ba năm lăn lộn ở chiến trường xưa. Nếu lấy điểm tính từ những cuộc họp giữa tháng 8 năm 2016 về việc làm bia tưởng niệm tiến tới lập Ban Chiến tích cho tới ngày 24 tháng 4 năm 2019 hoàn thành bia Đồng Dù Củ Chi thì Hải đã gần trọn ba năm xa nhà đi xây dựng bia chiến tích, gần bằng một đời lính chiến trường của lứa chúng tôi ở Tây Nguyên.
Phải có lòng tin tưởng và sự cuốn hút tuyệt đối của cá nhân Lê Mạnh Hải mới có thể lập nên một đội gồm 28 người lính già trở lại chiến trường xưa, họ vác gạch cõng xi măng thồ nước lên đỉnh cao trên một ngàn mét xây nhà bia liệt sĩ. Chiến tranh qua từ lâu mà linh hồn liệt sĩ vẫn hiện về rõ lắm. Anh Hải kể, những đêm trên 1015 , 1049 gió ào ạt, gió như những tiếng thì thầm của linh hồn đồng đội, họ vẫn thủ thỉ bên các anh. Họ dõi theo từng việc làm và phù hộ cho những người lính xây dựng công trình trong điều kiện vô cùng kém an toàn, chênh vênh trên núi. Vậy mà không một tai nạn nhỏ nào xảy ra . Chuyện này thật là hiếm và thật khó lí giải. Có lẽ chỉ nhìn hình ảnh Lê Mạnh Hải , Nguyễn Thế Tân đi lấy nước từ chân núi lên đỉnh ngàn mét, hình ảnh các anh ăn cơm trong gió bụi sạc- li. Trong túi lúc nào cũng chỉ thấy dầu gió và thuốc huyết áp mà lên xuống hàng dăm bẩy chục lần dãy núi Ngọc Rinh Rua . Chỉ nhìn những người lính già Nghệ An Hà Tĩnh đêm ngủ trong nhà bạt lổn nhổn những vỏ đạn vỏ súng han rỉ vụn vỡ, mỗi tuần tắm một lần thì mọi sự thành công an toàn cũng là xứng đáng. Người xứng đáng được yêu thương nhất phải là Lê Mạnh Hải. Những chuyến xe lên núi thật như một cuộc du lịch mạo hiểm. Đường lên Sạc- Li không dành cho những lái xe yếu thần kinh và xe phân khối khiêm tốn. Ấy vậy mà nhiều lần ngồi trên xe với Hải thấy anh cựa quậy tấm đai lưng thường trực bảo vệ đĩa đêm mà thương, mà lo sợ
Rời Tây Nguyên Lê Mạnh Hải lại về Củ Chi. Những người trong Ban Chiến tích chúng tôi cũng đi cùng với Hải. Quên sao được một đêm ở Đồng Dù nghe điện thoại vợ đi cấp cứu Hải vội ra sân bay, mua bằng được vé bay về đưa vợ vào viện rồi vài ngày sau khi vợ đã qua cơn hiểm nghèo anh lại bay vào với công trình nhà bia liệt sĩ Đồng Dù. Sự gắn bó trách nhiệm nề nếp của BLL sư đoàn 320 khiến BTL Sư đoàn 9 và cả BTL Quân đoàn 4 trận trọng và hết lòng ủng hộ. Lê Mạnh Hải là cầu nối cho sự thân ái yêu thương giữa bộ đội Sư đoàn 9 và cựu chiến binh sư đoàn 320. Nhà bia trên của mở Đồng Dù không chỉ của bộ đội 320 mà là của đồng bào Củ Chi với những người đã hi sinh giữ gìn mảnh đất này, của truyền thống anh hùng một sư đoàn mang tên Đoàn Đồng Dù. Bộ đội sư đoàn 9 hầu như ai cũng biết Hải. Anh là niềm tự hào của chúng tôi.
Những ngày gần cuối công trình ở Đồng Dù, Hải phát hiện ra mình bị bệnh hiểm nghèo. Ai cũng lo lắng cho Hải nhưng anh vẫn bình thản và lao vào công việc. Anh bảo, có ốm lăn quay thì cũng phải để tao xong trọn vẹn nhà bia này đã. Ngày làm lễ khánh thành ở cửa mở Đồng Dù nắng chan hòa. Trời thật đẹp. Nhìn Hải mặt đỏ gay và mồ hôi ướt đầm, đôi mắt sáng ngời và nụ cười tươi làm cho anh trẻ lại và đẹp rạng rỡ. Tôi nhìn anh và nghĩ, đằng sau anh còn bao nhiêu việc, anh còn lo cho cả một doanh nghiệp đủ công ăn việc làm, lo cho bao nhiêu cuộc mưu sinh của đồng đội mình. Bệnh tật sao nỡ làm khó cho anh. Đời thật không công bằng
Những ngày nằm viện K, những lúc hiểm nghèo đồng đội liên tục đến thăm anh. Sau mỗi cơn đau thấy đồng đội đén là cười là vui như không. Con người đến là kì lạ, hầu như với anh chả có gì bận tâm ngoài tình nghĩa người lính thủy chung.
Bây giờ đến Sa Thầy Kon Tum, các ban ngành ở cơ quan huyện hay hai xã Hơ Moong và Rờ Cơi ai cũng biết bộ đội Hải. Hải là công dân của Sa Thày rồi. Hải là con của núi rừng Tây Nguyên. Hải là “đồng bào”rồi. Hải thuộc từng lối đi lên nương , thuộc từng con suối, mỗi mặt trời lên trên dãy núi Ngọc Rinh Rua, thuộc cả mỗi con trăng bay qua đỉnh cao có cái tên Sạc- Li và Đen - ta huyền thoại.
Những ngày dịch Cô vít 19 làm cả nước lo lắng, ngưng trệ mọi công việc khiến người nghèo lại thêm khốn khó. Cảm động làm sao Lê Mạnh Hải đang dưỡng bệnh cũng gửi cả xe gạo 4 tấn vào cho đồng bào Sa Thày, Đúc Cơ. Tôi cứ hình dung ra, ở trong ấy cả ngàn đồng đội của chúng tôi nằm lại ở 1015, 1049, ở Đức Cơ cũng thầm tự hào về Lê Mạnh Hải. Tôi lại nhớ dáng Hải từ 1015 trở về, vục nước rửa mặt ở con sông Sa Thày dưới chân cầu treo Rờ Cơi rồi ngước nhìn lên 1015 , 1049,… rồi quay sang dãy Chư Mom Ray, Chư Tăng Kra một vùng rừng núi thiêng liêng, nơi ấy có hàng ngàn, hàng ngàn người bạn lính thân yêu của chúng tôi mấy chục năm không về.
Hà nội 22/4/2020
NTL