TIẾN VÀO BUÔN MA THUỘT
Bùi Tiến
Tháng 3 lại về lại nhớ về Tây Nguyên ,nhớ về cái đêm vượt sông Sê rê pốc tiến vào Ban Mê Thuột , ngày đó tôi phục vụ ở Sở chỉ huy chiến dịch ,đã mấy đêm ở Sở chỉ huy hầu như các thủ trưởng không ngủ ,đèn ở nhà sa bàn sáng lấp ló suốt đêm ,.tôi cũng thấp thỏm lúc tỉnh lúc thiếp . Nửa đêm anh Kỳ lái xe của Cục chính trị Mặt trận gọi dậy bảo chuẩn bị đi ,cuộn vội tăng võng nhét vào ba lô thế là đi . Chiến dịch đã bắt đầu , tôi ra đến lán chỉ huy đã thấy mọi người ở đấy rất đông , không khí ở chỉ huy sở rất khẩn trương và phấn khởi vì cho đến lúc mở màn chiến dịch mà địch không hay biết gì ,cái thở phào của những sĩ quan tham mưu sau mấy tháng chuẩn bị cho chiến dịch , cũng đã mấy lần thót tim tưởng như kế hoạch đã bị lộ . Giữ được bí mật đến lúc mở màn có thể nói là một kỳ công trong chiến dịch này ,đã như thắng lợi phần nửa rồi . công việc chuẩn bị cho chiến dịch lần này thật thật công phu ,suốt từ đầu tháng 10/74 .chưa bao giờ vào chiến dịch mà được chuẩn bị kĩ và đầy đủ như lần này ,thế và lực đã khác trước . Mấy hôm trước các thủ trưởng bên Hậu cần nói : trận này pháo bắn thoải mái !đạn gạo cho cả 2-3 tháng , dưới xin một thì trên yêu cầu nhận hai !
Đối với tôi đây là lần đầu tiên tôi tham gia chiến dịch lớn , vừa hồi hộp nhưng vững tin . chúng tôi đi ra bãi xe , rời khỏi Sở chỉ huy ở Đắc Đam , ra bến vượt sông Sê rê pốc .Sông Sêrêpốc đoạn làm bến vượt chỉ rộng chừng 100m ,như là một cái vụng sau thác nước trên thượng nguồn . Điều đặc biệt là ở khu vực thác nước có một đồn địch ,để đảm bảo bí mật thì không được đụng đến chúng trước giờ G ,mọi việc chỉ được triển khai sau giờ G ,sau khi đã tiêu diệt gọn bọn địch trên thác nước . Suốt đêm qua các đơn vị đã vượt sông một cách an tòan ,chẳng biết bên công binh chuyên chở làm sao mà chiếc phà to màu xanh lá cây xuất hiện trên mặt sông như chui từ trong sương ra ,chắc thiên thời địa lợi nên màn sương trên mặt sông cứ quấn lấy chiếc phà . Xe lên phà , phà qua sông bằng sức kéo của mấy chiến sĩ công binh kéo vào dây cáp đã giăng sẵn qua sông ,mấy chúng tôi cũng bám vào dây cáp cho phà đi nhanh hơn . Phà có thể chở 1 cái xe tăng , nếu ô tô vạn tải thì chở được 4 cái ,còn xe con thì cả đoàn xuống tất mà thấy hãy còn rộng . Chỗ bến lên phà thì đường thoai thoải xe có thể lên thẳng phà ,bờ bên kia thì dốc phải làm một đoạn đường chếch dọc theo bờ sông xe mới lên được,phía trước còn mấy xe chở đạn đang rì rì lên dốc .nhìn những vết xích xe tăng đêm qua xuất kích còn hằn trên dốc mà phấn trấn ,tin tưởng vào thắng lợi . Bến vượt này chỉ dành cho xe cơ giới qua . Cả khúc sông nhộn nhịp như vậy mà tuyệt nhiên không hề thấy một phản ứng gì của quân địch ,không một tiếng pháo ,tiếng bom của địch ngăn chặn .nhiều đoạn đường đến lúc pháo bắn mới làm ,có những tuyến đường cơ động của xe tăng đã được anh em công binh cưa sẵn một phần cây rừng ,khi xuất kích xe tăng chỉ cần gạt đi là thành đường .Các Cụ còn ở bến sông hàng tiếng đồng hồ ,như vậy là các bến vượt đều thuận lợi .có lẽ một điều bất ngờ với quân địch là quân GP đánh Ban Mê Thuột , từ hứơng Tây Nam ,vì việc vượt sông Sê RêPôc để đưa lực lượng lớn ,cùng trang thiết bị quân sự là vô cùng khó khăn ,sông Sê Rê Pốc như một phòng tuyến tự nhiên bảo vệ BMT.
Các lực lượng sau khi vượt sông đồng loạt tấn công vào các mục tiêu trong thị xã . Phương án được chọn là phương án 1 : tấn công chớp nhoáng ,trong trường hợp địch không chuẩn bị phòng ngự dự phòng , đồng thời chuẩn bị lực lượng đánh địch phản kích tái chiếm .
Đến gần trưa ngày 10-3-75 thì được tin đã chiếm được căn cứ Sư đoàn 23 ngụy , có lệnh đi vào trong thị xã .Cả đoàn gồm 5,6 xe , toàn xe con của Sở chỉ huy chiện dịch , có hai xe Gat69 của Cục tác chiến Bộ tổng tham mưu mới vào, xe còn mới tinh . Xe chạy trên đường mới làm cho xe tăng , rất khó đi , xóc chồm chồm ,có chỗ phải xuống đi bộ. Chúng tôi đi bộ trong rừng cà phê nở hoa trắng xóa , qua một khu ruộng , còn nhớ hình như là ruộng trồng khoai ,có lẽ là ngoại thành Ban Mê Thuột ,nghe cả thấy tiếng súng bộ binh ,xen lẫn tiếng bom .chúng tôi nhìn thấy anh em bộ đội đang cáng thương binh ra ,có rất nhiều cáng ,chạy theo bờ ruộng .những người thương binh nằm trên cáng , đã cởi áo ngoài ,bên trong mặc áo lọt loại Đông xuân cộc tay ,trước ngực còn có in dòng chữ bằng mực xanh QĐNDVN, có lẽ đây là anh em tân binh mới từ ngoài Bắc vào ,thuộc sư đoàn 316,có người máu loang đỏ cả vùng bụng ,có người băng ở đầu , ở cằm ,có người mắt nhắm nghiền bất động ,có người mắt còn nhìn chúng tôi, lúc đó cụ Đằng bảo :
-Mặc thế kia thì lộ hết .ý chừng là lộ lực lượng tấn công không phải quân GP miền Nam mà là bộ đội miền Bắc vào ,như vậy là vi phạm hiệp định Pa ri về ngừng bắn bốn bên . cụ sợ mấy hôm nữa họp phái đoàn 4 bên chúng lại tố cáo !
Lúc này thấy máy bay trực thăng quần đảo rất nhiều ,có cả tiếng bom ở đâu nghe rất gần.chưa thể vào trong thị xã được ,…
Đến chiều tối chúng tôi dừng chân trong một cánh rừng cà phê ,chỉ cách thị xã BMT chừng vài cây số . Bên công binh đã kịp làm hầm cho các thủ trưởng ,bon lính chúng tôi mắc võng ngay trên mặt đất ,không ngủ được ,đêm yên tĩnh quá ,thỉnh thoảng nhìn về phía thị xã thấy pháo hiệu bắn lên chắc là ở những mục tiêu bọn địch còn cố thủ .Thế là đã hết một ngày vẫn chưa chiếm được Sở chỉ huy Sư đoàn 23 Ngụy ,đơn vị đánh vào trung tâm truyền tin ,đã cắm cờ nhưng đài kĩ thuật vẫn bắt được sóng của bọn chỉ huy Sư đoàn 23 đang điều quân về ứng cứu , chúng cố thủ trong hầm ngầm .
Đến trưa ngày 11-3 lại được tin đã chiếm được Sở chỉ huy Sư 23 .
. Chúng tôi lại có lệnh lên đường vào thị xã ,khi đoàn xe của Sở chỉ huy vừa ra khỏi chỗ trú quân đêm qua thì một chiếc xe gat69 của bộ tổng tham mưu chết máy ,tôi quay lại nhì thấy người lái xe lúng túng mở lắp ca bô ,mồ hôi nhễ nhại ,một người sĩ quan trên chiếc xe chết máy , sang đi nhờ xe với cụ Đằng ,một tí thì xe lại nổ máy ,lúc đó người lái xe muốn vượt lên để đi cạnh chiếc xe kia của bộ tổng TM ,khi chiếc xe vượt lên chỉ cách tôi quãng chục mét ,một tiếng nổ ing tai ,cả chiếc xe bay lên cao ,sức ép của quả mìnchống tăng như đẩy tôi nghiêng đi ,áo trên người phật phật ,cũng may không có mảnh văng vào , nhưng cả 3 người trên xe gat69 đều hy sinh .Do vội và người lái xe cũng mới vào chiến trường ,nên đã quên lời dặn của công binh là cho xe chạy đúng theo vệt bánh xe đi trước .tôi nhìn ra hai bên đường thấy cứ cách 1-2 mét lại thấy cái thỏi sắt bằng ngón tay là kíp của mìn chống tăng nhô lên mặt đất .Thật chẳng hiểu ra sao về những điềm báo ,vì hôm ấy cả đoàn xe 5-6 chiếc rời sở chỉ huy ,thì hai chiếc xe của Bộ là mới nhất lại chết máy đúng chiếc bị mìn .
Tôi nhớ có đoạn đang đi bộ đến chỗ lên dốc thì gặp một đám tù binh , đơn vị bắt giữ báo cáo với các thủ trưởng đã bắt được tên đại tá Vũ thế Quang ,phó chỉ huy sư đoàn 23 ngụy .tôi nhìn theo hướng mấy chiến sĩ canh gác chỉ ,thấy một người rất béo mập , đang ngồi bệt để hai chân ra phía trứơc đang ăn cơm nắm với hộp thịt loại 2,5 lạng của bộ đội ta vẫn dùng . Qua khai thác nhanh tên sĩ quan cao cấp các chỉ huy chiến dịch nắm được thêm nhiều thông tin ,nhưng một điều các cụ vui nhất là tên Quang khai :cho đến sáng chúng mới biết là quân GP đánh chiếm BMT ,lúc nửa đêm thấy tiếng nổ ở các nơi chúng đoán là đặc công đánh ,rồi pháo bắn ,chúng nghĩ chắc cũng như mọi năm ,chỉ thế rồi rút ,sáng mai cho quân giải tỏa là được, không ngờ đến sáng đã thấy xe tăng ,thiết giạp cùng bộ binh tràn ngập đường phố ,nên chúng đối phó không kịp .
Xe chạy một lúc thì đến đường nhựa ,từ trong rừng lên đường hơi cao rồi ngoạt về phía tay trái . Đường nhựa phẳng lì ,chắc đã lâu lắm rồi cánh lái xe ko được chạy trên đường nhựa ,xe nào cũng cũng lao vun vút ,tôi ngồi ghế sau mà ko giám thò đầu ra khỏi xe để ngắm đường vì rất khó thở .ai cũng ở tâm trạng phấn trấn .Cái tâm trạng khó tả của những người đã ở trong rừng âm u bao nhiêu năm và hình như cũng tránh bị tập kích .
Xe chạy vào thành phố ,đường phố không thấy bóng người dân ,không thấy có cờ khẩu hiệu gì . Địa điểm dầu tiên mà đòan đến là “Bộ tư lệnh sư đoàn 23 “ .chúng tôi xuống xe ,nhìn cảnh tượng căn cứ sư đoàn bộ ,cổng căn cứ bằng bê tông ,trên có hàng chữ :BỘ TƯ LỆNH ,có hình biểu tượng con đại bàng xòe cánh ,ở giữa con đại bàng có số 23 ,đối diện với cổng ngay ngoài đường là một chiếc xe thiết giáp loại M113 đang cháy , giữa cổng có cái lô cốt bằng bê tông bị một phát đạn ,chắc là đạn pháo tăng bắn vỡ toác ,bên trong sân có rất nhiều xe jép vất ngổn ngang ,phía bên phải có dẫy nhà hai tầng ,trên tường nham nhở vết đạm ,còn chủ yếu là nhà một tầng .Cảm nhận của tôi cái căn cứ này cũng không hoành tráng lắm ,không có vị trí nào đặc biệt!một thủ trưởng trong đoàn nói :
- Cụ Đằng ơi ! sao không thấy phong trào quần chúng nổi dậy cướp chính quyền gì cả ?( thủ trưởng Đằng lúc đó là quyền Cục trưởng Cục chính trị mặt trận B3 )
- ở đây nhân dân nổi dậy trước rồi ! mọi người cùng cười vì nghĩ đến đoàn quần chúng có cờ ,khẩu hiệu do cơ sở tỉnh Đắc Lắc tổ chức kéo đến khu vực gần Sở chỉ huy chiến dịch ở Đắc Đam hôm trước ngày mở màn chiến dịch ,khi trông thấy đoàn người có cờ ,khẩu hiệu các Cụ ở Sở chỉ huy đã thất thần ! chết rồi ! Lộ hết bây giờ !
Chúng tôi đi ra khu trận địa pháo ,hàng mấy chục khẩu pháo ,ngổn ngang ,những hòm đạn pháo có lẽ loại 105ly tút đạn bằng tôn màu gi sáng, trận địa pháo này có lẽ bị quân giải phóng pháo kích nhiều nhất ,hầu như cả trận địa pháo địch không tổ chức bắn phản pháo lại !
Thế là mục tiêu quan trọng nhất được giải phóng !thắng lợi đầu tiên của chiến dịch TN ,không khi khẩn chương ,chúng tôi lại hành quân ra ngoài thị xã ,Sở chỉ huy tạm dừng bên một cái cống bắc qua một con suối cạn có nước thải trong đô thị chảy ra ,các Cụ ở đây nắm tình hình chiến sự , đang căng ở phía sân bay Hòa bình và bản Châu Sơn địch chống cự quyết liệt , ta vẫn chưa chiếm được sân bay , anh em Trung đoàn đặc công 198 tổn thất khá lớn .
Chiến tranh đã lùi xa ,lứa chúng tôi những người tham gia vào chiến dịch Tây nguyên năm ấy đã 70 tuổi rồi ,mà không hiểu sao vào những ngày này chúng tôi vẫn khắc khoải nghĩ về những ngay xưa ấy ! về những đồng đội đã hi sinh
